La Nationale: Van graansilo tot museum
Een museum als het M HKA past zelden perfect in een kant-en-klaar gebouw. Vaak moet het ergens tussen de lijnen ontstaan. Zo ook hier: uit een graansilo, een discotheek en een pak ambitie.
De zoektocht naar ruimte
Na het verlies van Office Baroque groeit de druk om een plek te vinden voor hedendaagse kunst in Antwerpen. In 1985 valt het oog op een opvallend gebouw aan de Leuvenstraat: een voormalige graansilo uit 1926, bekend als ‘La Nationale’.
Ooit bewaarde men hier graan. In de jaren ’80 was het een discotheek, The Palace. Het had iets ruws, iets uitgesproken stedelijks. Perfect dus.
Van silo naar museum
Het pand heeft stevige muren en gesloten gevels – ideaal om kunst tentoon te stellen. De Art Déco-gevel blijft behouden, binnenin wordt alles gestript en opnieuw opgebouwd. Onder leiding van architect Michel Grandsard krijgt het gebouw een tweede leven.
Op 20 juni 1987 opent het M HKA zijn deuren. Met Flor Bex als eerste directeur. De collectie van de Stichting Gordon Matta-Clark vormt de basis. De tentoonstellingsruimte: 1.500 m2. De missie: experiment, ontmoeting, verbeelding.
Uitbreidingen en transformaties
In 1992-1993 krijgt het gebouw een eerste uitbreiding, met opvallende volumes richting de Waalsekaai en de Schelde. In 2003 hertekent architectenbureau Robbrecht & Daem de inkomhal. En in 2017 transformeren Axel Vervoordt en architect Tatsuro Miki de benedenverdieping tot leeszaal en vaste tentoonstellingsplek.
En de buitenkant?
In 2009 krijgt het gebouw zijn herkenbare witte gevel, met het logo M HKA – zonder ‘u’ – ontworpen door Christophe Terlinden. Een speels statement. De gevel aan de Leuvenstraat wordt aangekleed met een monumentale muurschildering van Enrico David: tien gestileerde figuren die naar de hemel kijken.
Van graansilo tot kunsttempel: het M HKA is het resultaat van slimme recuperatie, gedurfde visies en kunstenaars die bleven duwen. Wat ooit opslag was, werd nu open ruimte.
Op naar een nieuw gebouw
De ambities reiken intussen verder. De Vlaamse Regering heeft het Belgische kantoor Bovenbouw Architectuur en het Zwitserse Christ & Gantenbein aangesteld als ontwerpteam voor het nieuwe M HKA-gebouw, dat zal verrijzen op de site van het huidige Hof van Beroep aan de Waalsekaai.
Dit nieuwe gebouw wordt een belangrijke hefboom voor de Vlaamse hedendaagse beeldende kunst. Het zal niet alleen een herkenningspunt in het Antwerpse stadsbeeld worden, maar ook een plek waar kunst duurzaam, innovatief en internationaal gepresenteerd kan worden.
Het nieuwe museum zal plaats bieden aan zowel de collecties van het M HKA als aan toonaangevende internationale tentoonstellingen. Tegelijk blijft het maatschappelijke engagement centraal staan, met ruimte voor publiekswerking en participatie van diverse gemeenschappen. Antwerpen krijgt zo een hedendaagse kunsttempel van internationale allure — geworteld in het verleden, gebouwd voor de toekomst.
Van graansilo tot kunsttempel: het M HKA is het resultaat van slimme recuperatie, gedurfde visies en kunstenaars die bleven duwen. Wat ooit opslag was, werd nu open ruimte. En binnenkort: een nieuwe ruimte, voor nieuwe generaties.
Deze blogpost maakt deel uit van de reeks ‘In het spoor van de avant-garde in Antwerpen‘. De wijk ‘Het Zuid’ in Antwerpen is geen gewoon stadsdeel. Het is een plek waar kunst, architectuur, geschiedenis en verbeelding elkaar kruisen. En waar het M HKA, Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen, al decennia een katalysator is van dat alles. Met een reeks blogposts nodigen we je uit op een wandeling door het Zuid. Niet letterlijk – al kan het zeker – maar via verhalen.
Avant-gardewandeling
Elke eerste zaterdag van de maand, om 11:00
Ontdek verleden, heden en toekomst van het M HKA en de bruisende buurt waarin het zich bevindt tijdens onze avant-gardewandeling, onder begeleiding van onze museumgids.
Info & tickets >