Aanwinsten 2016
M HKA bouwde door eerdere engagementen in diverse bewegingen een substantiële kunstcollectie op uit de voormalige Sovjet-Unie, die zingevend kan worden ingezet binnen een Euraziatisch perspectief. In 2016 kende de collectie, vooral naar aanleiding van de Moskou Biënnale, een versterking van dit ensemble: Euro-Aziatische kunst met nadruk op performativiteit en maatschappijkritisch engagement.
De collectie werd uitgebreid met twee films van Evgeny Granilshchikov. Er werd ook werk van Babi Badalov aangekocht. In I am euromental (2015) wordt geëxperimenteerd met woorden waarbij talen en beelden van verschillende culturen worden vermengd. Ook van Alevtina Kakhidze werd een installatie verworven. The Most Commercial Project (2010) focust op de consumentencultuur. Kakhidze werkt op de spanning in de verhouding tussen verlangen en noodzaak door de objecten van haar verlangen te tekenen en er niet enkel de prijs bij te schrijven maar hen ook effectief die prijs – als blijvende prijs – te geven. Van het Chinese collectief Birdhead dat de stad en haar omgeving observeert werd Welcome to BIRDHEAD World Again, Moscow (2015) aangekocht. Dankzij een structurele samenwerking met de V–A–C Foundation uit Moskou, die sinds 2009 Russische hedendaagse kunst ondersteunt, heeft het M HKA de zaalvullende installatie Immortality Forever (2015) van Evgeny Antufiev kunnen verwerven. Antufiev thematiseert zijn relatie met de (Russische) volkscultuur. De installatie focust op de legendarische danseres Anna Pavlova. Hij organiseerde ook een sponsoruitwisseling waarbij een toegangsticket tot de tentoonstelling vermindering gaf op een Pavlovagebakje en omgekeerd. En tenslotte schonk de kunstenaar Victoria Begalskaya de vertoningsrechten op haar film Aphrodite’s Girdle (2014)
Naar aanleiding van verschillende tentoonstellingen in het M HKA werden er werken van belangrijke nationale en internationale kunstenaars gekocht met een duidelijke sociaal-politieke geladenheid. Zo werd TREMOR, RUMOUR, HOOVER (2001) van Huseyin Alptekin aangekocht. Het is ‘plastische kunst’ die de prozaïsche materiële kwaliteiten weerspiegelt van de ‘globale rommel’ die de stroom van het transnationale vrijemarktkapitalisme met zich meebrengt. Zeer subjectieve woordspelingen worden in een ‘goedkoop en vrolijk’ billboard-signaleersysteem gezet. Van de kunstenares Otobong Nkanga werd naar aanleiding van haar tentoonstelling in de tentoonstellingenreeks ‘In Situ’ op de gelijkvloerse verdieping van het M HKA een van haar textielwerken aangekocht. Haar werk gaat over de relaties tussen de natuurlijke rijkdom van de aarde en de exploitatie ervan door de mensheid. Een van haar centrale en aanhoudende bekommernissen is hoe de intensiteit van het ontginnen van mineralen onlosmakelijk verbonden is met het kapitalisme. Van Kati Heck werd een grote installatie Holy Hauruck – der Maler und ihre Muse (2016) aangekocht die zij speciaal maakte voor de dubbeltentoonstelling met Vaast Colson. Van deze laatste verwierf het museum Old Town Canoe (2015) via een schenking van De Vrienden van het M HKA.
In 2016 kende de collectie ook een versterking van de internationale avant-garde uit onze regio in de jaren zestig en zeventig met nadruk op performativiteit en maatschappijkritisch engagement. De reeds behoorlijke museale representatie van Panamarenko in de collectie kon aangevuld worden met twee schaalmodellen van imaginaire voertuigen die op poëtische wijze de droom van het vliegen op eigen kracht verbeelden: Meganeudon en Reis naar de sterren. Ook de aankoop van het werk van Daniël Dewaele, Kunst tegen werkloosheid (1979) moet in dit licht worden gekaderd. En Danny Matthys heeft ook dit jaar een heel aantal van zijn oudere fotowerken aan het M HKA geschonken. Het ensemble rond Danny Matthys heeft hierdoor verder aan belang gewonnen. Dit jaar werden eveneens gesprekken opgestart over het nalatenschap van kunstenaar Hugo Roelandt die één van de pioniers van de performancekunst in België in de jaren ’70 en ’80 was. Hugo Roelandt schonk een deel van zijn nalatenschap aan de Koninklijke Academie van Antwerpen. Zijn partner, Lydia Van Loock, en de Academie besloten om het kunstenaarsarchief in zijn geheel te bewaren als een onderzoekplatform over de kunstenaar en de performancekunst in België en het op hun beurt te schenken aan het M HKA. Ook engageerde M HKA zich voor het werk van journalist, essayist, schilder, tekenaar, performer en conceptuele kunstenaar Jef Lambrecht en kon door schenking enkele van zijn referentie werken verwerven.
Er werden ook kunstwerken verworven van recente kunstenaars die op de avant-garde traditie hebben voortgebouwd. Naar aanleiding van de tentoonstelling ‘The Gap’, gecureerd door Luc Tuymans over abstractie binnen de twintigste-eeuwse en hedendaagse Belgische kunst, werd een werk van Timothy Seghers aangekocht. Hij herdefinieert vlakheid met zijn pikzwarte muursculpturen. Oppervlakken worden zwarte leegte. Deze werken maken ruimte, en tegelijkertijd zijn zij tweedimensionaal. Er werd ook werk van Maryam Najd verworven.
Het M HKA kocht in 2016 van kunstenaar Danny Devos ook een eerste deel van een groot en langdurig project aan. Sedert midden jaren 80 onderhield Danny Devos correspondentie met veroordeelde seriemoordenaars om door te dringen tot de beweegredenen van de moordenaars. Het Jockelproject is een sleutelwerk in het oeuvre van Devos omdat de verschillende facetten van zijn praktijk hier bij elkaar komen. De ingelijste brieven verwijzen naar zijn correspondentie. De 4 performances op de plek waar de 4 slachtoffers vermoord werden, verbinden zijn body art en performances met het project. De objecten verwijzen naar zijn sculpturen en installaties.
Het kernensemble rond de visuele poëzie van Paul De Vree werd de voorgaande jaren geleidelijk internationaal gecontextualiseerd, met toevoegingen van grafiek, schetsen en films van diverse Italiaanse visuele dichters waarmee De Vree samenwerkte. Aansluitend op een vorige schenking van een reeks schetsen en ontwerptekeningen, schenkt de visuele dichter Sarenco 7 nieuw gereproduceerde werken uit de jaren zeventig. Hierdoor kent het ensemble rond visuele en concrete poëzie in de collectie een uitbreiding, en een versterking van de internationale avant-garde uit onze regio in de jaren zestig en zeventig met nadruk op maatschappijkritisch engagement.
Andere toevoegingen aan de collectie waren werken van Jonathan Meese en Jan De Lauré. Daarnaast verwierf het museum enkele kleinere werken, edities en multiples van diverse kunstenaars.
