2024 in het M HKA: een jaar van verandering en vooruitzicht

2024 was een jaar vol beweging voor het M HKA. Het museum heeft een grote stap gezet richting zijn digitale toekomst. Dit was geen simpel transitiejaar; het was een jaar waarin het M HKA zijn fundamenten verstevigde, zijn visie bijstelde en de eerste contouren schetste van wat het zou kunnen zijn als het nieuwe museum zijn deuren opent. Hieronder een terugblik op de momenten die het afgelopen jaar de toon zetten voor wat komen gaat.

Lees hier het jaarverslag 2024 >

Nieuwe samenwerkingen, nieuwe inzichten

In de archiefpresentatieruimte van het M HKA werd 2024 een jaar van ontdekkingen, zowel voor de bezoekers als voor de medewerkers zelf. Het museum opende de deuren van zijn eigen archieven en bracht verhalen naar buiten die misschien wel wat verborgen lagen. De samenwerking met de onderzoeksgroep KB45 van de UGent rond Antwerpen 93 en de relatie tussen het ICC en de Latijns-Amerikaanse kunstscene van de jaren 1970 was daar een mooi voorbeeld van. Het M HKA koppelt deze archieven niet alleen aan de geschiedenis van de stad, maar aan de grotere wereld om ons heen.

Wat dit jaar ook bijzonder maakte, was het Superhost-project van Antje Majewski en Pawel Freisler. Deze kunstenaars brachten de ‘gewone’ appel samen met wetenschappers, activisten en kunstenaars om een discussie te starten over wat we als samenleving waardevol vinden. De appel werd een symbool voor groei, voor verandering, voor iets dat we zaaien om later in de wereld te zien bloeien. Niet alleen in het museum, maar ook op verschillende buitenlocaties werden appelbomen geplant, een eerbetoon aan de levende, groeiende dialoog die kunst en maatschappij met elkaar voeren.

Een recordjaar voor De Cinema

Dit jaar heeft ook onze filmwerking, De Cinema, een extra betekenis gekregen. De kracht van samenwerking, zowel lokaal als internationaal, leidde tot een recordaantal vertoningen: 994 films, 44.491 bezoekers. De Cinema bewees dit jaar nogmaals dat film een krachtige manier is om samen te komen, te leren, en elkaar te verrijken.

De uitdaging van digitalisering: niet zomaar een techproject

Een van de belangrijkste opdrachten voor het M HKA in 2024 was de opstart van het traject naar een digitaal museum. Dit is geen technologische oefening voor de technici; dit is een complete transformatie van de manier waarop het museum opereert. Het digitale museum, dat in 2029 zijn deuren moet openen, is niet een vraag van “hoe kunnen we technologie gebruiken?”, maar van “hoe kunnen we technologie gebruiken om onze missie te versterken?”.

De eerste fase van deze digitale transformatie was ambitieus, maar haalbaar. Het opzetten van een Digital Asset Management System (DAMS) was pas het begin. Wat hierbij vooral belangrijk is, is de erkenning dat digitalisering niet slechts een tool is, maar een proces dat de organisatie als geheel verandert. Het was een moment van reflectie over hoe we omgaan met onze collecties, onze processen en, bovenal, ons publiek.

De digitale horizon: van archief tot communicatie

De digitale transformatie is een werk in uitvoering, maar de fundamenten werden in 2024 gelegd. De zeven grote gebieden waarop gewerkt wordt, van documentbeheer en ERP tot communicatie en collectieregistratie, geven een idee van wat er op het spel staat. Een digitaal ecosysteem dat verder gaat dan een online galerij; het wordt een platform voor kennisdeling, participatie en toegankelijkheid. We werken niet aan digitale kunst of digitale archieven, we werken aan een digitale wereld die onze verhalen vertelt, onze collecties ontsluit, en ons in staat stelt om een breder publiek te bereiken.

In de zomer werd een eerste versie gepresenteerd van de digitale transformatiestrategie. Het is niet zomaar een lijst van doelen of technische specificaties; het is een visie voor een digitaal museum dat de bezoekers verbindt met de collecties, de tentoonstellingen, en elkaar. En het gaat verder dan het museum zelf. Het gaat om het creëren van een digitale gemeenschap die voorbij fysieke muren bestaat, die interactie biedt met de buitenwereld en die de grenzen van tijd en ruimte doorbreekt.

Van onderzoek naar tentoonstelling: Jef Verheyen

In 2024 bereikte het M HKA een mijlpaal met de tentoonstelling rond Jef Verheyen in het KMSKA. Dit project, dat voortkwam uit het vierjarige onderzoeksproject van het M HKA, was niet zomaar een retrospectieve; het was een diepgaande duik in het werk van een kunstenaar wiens invloed nog steeds voelbaar is in de Vlaamse kunstwereld. Het M HKA leverde niet alleen het onderzoek, maar ook de curatoren. Een subtiele herinnering aan hoe kunstgeschiedenis in de maak is, niet in afgewerkte tentoonstellingen, maar in het werk dat we vandaag met elkaar delen.

De kracht van communicatie: een werk in uitvoering

Terwijl het M HKA zich voorbereidt op de digitale toekomst, bleef de communicatie in 2024 een werk in uitvoering. Dit jaar lag de focus niet alleen op de zichtbaarheid van de tentoonstellingen, maar ook op de voorbereidingen voor de transitie naar het nieuwe museum. Er werd gewerkt aan een communicatieplan voor de toekomst, met een nadruk op online communicatie en community-building. Dit is geen gemakkelijke taak voor een instelling die zich richt op zowel de fysieke als digitale wereld, maar het is wel de manier waarop het M HKA de verbinding met zijn publiek zoekt.

De horizon van 2025: een stap dichterbij het M HKA van morgen

2024 was dus niet zomaar een jaar. Het was het jaar waarin het M HKA de contouren van zijn nieuwe toekomst begon te schetsen. Het nieuwe gebouw, de digitale transformatie, de diepgaande onderzoeksprojecten, het zijn stuk voor stuk bouwstenen voor een museum dat niet alleen naar de toekomst kijkt, maar die ook durft vorm te geven. Het M HKA staat aan het begin van een nieuw hoofdstuk, en 2024 was het jaar waarin dat hoofdstuk werd geschreven. Nu is het tijd om verder te bouwen, verder te denken en, vooral, verder te delen.